De geschiedenis van Bureau Clara Wichmann gaat meer dan dertig jaar terug.

Begin

In 1980 werd de Landelijke Werkgroep Vrouw en Recht opgericht door vijf vrouwelijke juristen. Dit was vlak na de ‘Wet Gelijke Behandeling’ uit 1980. De wet was er, maar vrouwen werden nog steeds niet gelijk behandeld. De werkgroep groeide uit tot een vereniging van meer dan 200 leden met als doel: ‘Vanuit een feministische visie streven naar een verbetering van de rechtspositie van vrouwen’.

In 1983 spanden een groep Helmondse vrouwen een rechtszaak aan tegen hun werkgever. Zij zamelden hier geld voor in. Het was het begin van de stichting Proefprocessenfonds Rechtenvrouw. Het doel van het fonds was om de drempel voor het voeren van een proces te verlagen door de financiële risico’s weg te nemen. Op deze wijze werd geprobeerd vrouwen aan te moedigen het recht ook als aanvallend en niet met name als defensief middel in te zetten.

Nemesis

In 1984 werd Nemesis, tijdschrift over Vrouwen en Recht opgericht. Het was hard nodig want juristen besteden hoogstens incidenteel aandacht voor de rechtspositie van vrouwen.

‘Door seksistische uitgangspunten en patronen in de rechtstheorie en –filosofie en in de verschillende juridische praktijken bloot te leggen, wil Nemesis het inzicht vergroten in de wijzen waarop vrouwen worden onderdrukt’

Van 1984 tot aan 2003 verscheen Nemesis twee maandelijks.

Instituut

In 1987 opende het Clara Wichmann Insituut (CWI) haar deuren aan het Singel 373 in Amsterdam. Het Instituut droeg de naam van een van de eerste vrouwelijke juristen van Nederland. Vanaf dat moment werkten de landelijke werkgroep Vrouw en Recht, het Proefprocessenfonds Rechtenvrouw en Nemesis samen onder een dak. Het CWI was hét landelijk expertise centrum voor vrouw en recht. De doelstelling was het verbetering van de rechtspositie van vrouwen door beïnvloeding van het recht, de rechtspraktijk, de wetgeving en de wetstoepassing.

Op 7 juli 2003 ontving het Clara Wichmann Instituut een brief van het ministerie van Justitie waarin een ‘neerwaartse bijstelling’ van de subsidie werd aangekondigd. Dit betekende het einde van het CWI.

Proefprocessenfonds en Vereniging

Na de sluiting van het CWI zijn het Proefprocessenfonds Clara Wichmann en de Vereniging Vrouw en Recht ‘Clara Wichmann’ doorgegaan. De Vereniging houdt het vrouw en recht netwerk in stand, organiseert activiteiten en levert commentaar op wetsontwerpen. Bekijk hier de website.

Het Proefprocessenfonds Clara Wichmann kon dankzij de steun van donateurs als zelfstandige stichting doorgaan en heeft sinds 2003 nog vele belangrijke rechtszaken gevoerd en ondersteund.

Bureau Clara Wichmann

In juli 2018 ging het Proefprocessenfonds Clara Wichmann verder onder de nieuwe naam ‘Bureau Clara Wichmann’. Het Bureau breidt haar activiteiten uit om zo de maatschappelijke en rechtspositie van vrouwen te verbeteren.

We gingen steeds meer activiteiten ontwikkelen in het kielzog van onze rechtszaken, die zich niet tot de rechtszaal beperkten, zoals politieke lobby, het opzetten van petities en het organiseren van expertmeetings. We blijven natuurlijk strategische procedures voeren. “Bureau” staat er vooral voor dat we het recht als instrument voor verandering en verbetering van de positie van vrouwen breder inzetten’  aldus Anniek de Ruijter, directeur Bureau Clara Wichmann

Het middel om de positie van vrouwen in deze bredere zin aan de kaak te stellen blijven het recht en de strategische rechtszaken. Deze kunnen enkel worden aangevuld met andere middelen zoals het contact met media en de lobby van de politiek. Het samen optrekken met andere organisaties, het organiseren van bijeenkomsten en het onderzoeken waar en op welke manier proefprocessen of andere juridische en politieke middelen kunnen worden ingezet, vormen de speerpunten van de vernieuwde organisatie.